زوج های متقاضی طلاق

زوج های متقاضی طلاق

طلاق به معنای جدایی رسمی یک زوج، شامل یک مرد و یک زن است که قبلا با هم عقد ازدواج بسته بودند. در ادبیات حقوقی ایران، حق طلاق در اختیار مرد است و زن در صورت تمایل مرد می تواند با وکالت از طرف وی خود را مطلقه نماید. البته در شرایطی که زن بتواند اثبات کند که شوهر شرایط خاصی شامل بیماری های خاص مانند ناباروری، جنون یا اعتیاد دارد، به صورت طولانی مدت (بیش از چهارسال) و بدون اطلاع، خانواده را ترک کرده است یا به دلایل شرایط مالی یا رفتاری شوهر در شرایط غیرقابل تحمل (عسر و حرج) زندگی می کند می تواند با اجازه قاضی خود را مطلقه نماید. در سالهای اخیر، قوانین کشور همسو با تحولات جهانی توجه بیشتری به موضوع طلاق برای خانواده های ناسازگار داشته و امکانات حقوقی برای ایجاد سازش یا طلاق توافقی (به شرط صرف نظر کردن زن از کل یا بخشی از مهریه یا مال خود) را گسترش داده است.

وجود نهادهایی مانند داوری، مراکز میانجی گری خانواده، شوراهای حل اختلاف و مراکز مشاوره بهزیستی که هر یک به نوعی در مسیر حل اختلافات خانوادگی نقش آفرینی می کنند نشان از توجه دستگاه قانون گذاری کشور به اهمیت موضوع طلاق است. با وجود این، به عقیده صاحبنظران، موثرترین راه برای کاهش میزان طلاق در جامعه، آموزش به زوجها به ویژه زوجهای جوان پیش از شروع زندگی مشترک و حتی در سنین نوجوانی است و برای حل مسئله طلاق باید رویکرد جامعه به سمت یادگیری روشهای منطقی حل اختلاف و تعامل سازنده با یکدیگر سوق پیدا کند.

در شرایط موجود در کشور، حفظ ازدواج امری پسندیده و حتی مقدس و طلاق یک امر ناپسند و مکروه تلقی می شود و در نتیجه از هم گسیختگی خانواده می تواند هر سه ضلع خانواده یعنی مرد، زن و فرزند/فرزندان را به صورت منفی تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین همراستا با افزایش شدید نرخ طلاق در کشور، نیاز است تا منابع حمایتی قدرتمندی برای حمایت از هر سه ضلع فراهم گردد. در این میان به دلایل مختلف، زنان و کودکان اهمیت بیشتری دارند اگرچه پژوهش های فراوانی، آثار منفی طلاق برای مردان را نیز تأیید کرده اند.

اگرچه شبکه های خانوادگی و خویشاوندی می توانند عامل محافظت کننده مهمی به ویژه برای زنان و کودکان پس از طلاق باشند، در جوامع سنتی مانند ایران زنان بیش از مردان پس از طلاق در معرض انواع آسیب ها قرار خواهند داشت. اشتغال زنان، حمایت های اجتماعی از زنان، نگهداری از فرزندان و خطر خشونت­های مختلف مسئله­های مهمی هستند که حسب شرایط فردی و خانوادگی زنان مطلقه را تهدید می کند. در کنار موضوع تربیت فرزند در خانواده های تک والد، یکی از مسئله های مهمی که بسیاری از زنان پس از طلاق با آن مواجه هستند موضوع درآمد است. زنان در دهه های اخیر در بسیاری از جوامع توانمندیهای شغلی و اجتماعی خود را گسترش داده اند و با افزایش سطح تحصیلات به ویژه تحصیلات دانشگاهی، امکانات مالی نسبتا بیشتری به دست آورده اند اما هنوز زنان بسیاری در کشورهای در حال توسعه حضور دارند که بدون پیش بینی آینده شغلی خود فرایند طلاق را شروع و به پایان می رسانند و این موضوع می تواند تصمیمات آتی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

در ایران، به جز حمایتهایی که به صورت محدود از سوی سازمان بهزیستی و تحت عنوان زنان سرپرست خانوار برای زنان مطلقه وجود دارد، قوانین جاری برای این گروه از افراد روی حمایتهای مالی "همسر سابق" حساب باز کرده است. این موارد شامل مهریه ای که مرد بلافاصله پس از ازدواج ملزم به پرداخت آن است، اجرت المثل که شامل پولی است که مرد به واسطه آورده های مالی زن باید به او بپردازد، نفقه فرزندان، بازگرداندن آثار باقی ماده از جهیزیه زن پس از طلاق و تنصیف اموال (در صورت توافق طرفین در زمان عقد یا زمان طلاق) است.